मुंबई – देशातील तापमानाचा पारा वाढल्याने एसीची (AC) विक्री आणि विजेचा वापरही कमालीचा वाढला आहे. यासोबतच विजेचे संकटही गडद होत असून, येत्या काही महिन्यांत वीजपुरवठा खंडित होण्याचा धोकाही वाढत आहे.
वास्तविक, यावेळी मार्च महिन्यातच देशभरात सुमारे 15 लाख एसीची विक्री झाली आहे. शहरांव्यतिरिक्त ग्रामीण आणि डोंगराळ भागातही एसीचा वापर वाढत आहे. बाजाराचा अंदाज आहे की यावेळी सुमारे 95 लाख एसी विकले जातील, त्यामुळे विजेचा वापरही प्रचंड वाढण्याची अपेक्षा आहे. कोरोनाच्या काळात बंद पडलेले उद्योग आणि व्यवसायही पुन्हा रुळावर येत असून, त्यात विजेचा वापर आणखी वाढणार आहे.
एप्रिलच्या सुरुवातीला विजेचा वापर विक्रमी पोहोचला
पॉवर सिस्टम ऑपरेशन कॉर्पोरेशन (POSOCO) च्या नॅशनल लोड डिस्पॅच सेंटरचा डेटा पाहिल्यास, आतापर्यंत देशात एका दिवसात सर्वाधिक वीज वापर 7 जुलै 2021 रोजी झाला आहे. त्यानंतर पॉवर ग्रिडवर 2,00,570 मेगावाट (MW) विजेचा भार नोंदवला गेला. त्यातुलनेत यंदा मार्चच्या दुसऱ्या आठवड्यापासून सातत्याने 1.95 लाख मेगावॅट विजेचा वापर होत आहे. 8 एप्रिल रोजी ते 1,99,584 MW वर पोहोचले, जे रेकॉर्डपेक्षा फक्त 986 MW (0.8 टक्के) कमी आहे.
पोसोको म्हणते की संध्याकाळच्या वेळी विजेचा वापर देशभरात सर्वाधिक होतो. वाढत्या उष्णतेमुळे त्याची मागणी आणखी वाढणार आहे. याशिवाय संध्याकाळी सोलर सिस्टीमद्वारे वीजनिर्मिती होत नसल्याने दाब आणखी वाढतो.
पॉवर ग्रीड आधीच अडचणीत
वृत्तसंस्था रॉयटर्सच्या म्हणण्यानुसार, यावर्षी पॉवर ग्रीडने उन्हाळ्याच्या सुरुवातीला जोरदार मागणीसह संघर्ष सुरू केला आहे. मे, जून, जुलैचा कडक उन्हाळा यायचा आहे, जिथे विजेचा वापर ऐतिहासिक पातळीवर जाण्याचा अंदाज आहे. त्रासदायक बाब म्हणजे आजपासून अनेक भागात वीजपुरवठा खंडित होणे, कमी वीजपुरवठा अशा समस्या येऊ लागल्या आहेत.
पॉवर प्लांटजवळ मर्यादित कोळशाचा साठा
कोळसा हा अजूनही देशातील वीजनिर्मितीचा मुख्य स्त्रोत आहे आणि अनेक संयंत्रांसह कोळशाचा साठा केवळ 9 दिवसांच्या वापरासाठी शिल्लक आहे. मागील आकडेवारी पाहिल्यास, एप्रिल 2021 मध्ये, वीज प्रकल्पांमध्ये 12 दिवसांचा कोळसा होता तर एप्रिल 2019 मध्ये 18 दिवसांचा कोळसा शिल्लक होता. गेल्या वर्षी सप्टेंबरमध्ये कोळशाचे संकट इतके गंभीर झाले होते की, वीजनिर्मिती केंद्रांकडे केवळ चार दिवसांचा कोळसा शिल्लक होता. आता परिस्थिती सुधारत असली तरी वाढती मागणी पूर्ण करण्यासाठी वीजनिर्मिती करणे हे आव्हान असेल.
